این مقاله در مورد مالچ ها است و به بررسی انواع، مزایا و کاربردهای مختلف مالچ های آلی و معدنی در کشاورزی و فضای سبز می پردازد.
مالچ ها :
مالچ ها موادی هستند که روی سطح خاک قرار می گیرند تا رطوبت را حفظ کنند. شرایط خاک را بهبود بخشند، در طبیعت برگهای درختها روی رنین می ریزند.و لایه ای از مواد آلی ایجاد می کنند که از خاک حفاظت کرده و سبب ساخته شدن خاک می شود. در حالیکه در نظر فضای سبز شهری برگها از زیر درختان جمع آوری می شوند و روی سطح خاک باقی نمی مانند. استفاده از مالچی که خرده های چمن برگها مواد ناشی از هرس شاخه ها بدست می آید می تواند این مزایا را برای فضای باز و سبز در برداشته باشد.
مالچ پاشی :
فرآیندی است که سطح خاک را با مواد گیاهی مانند برگ ، علف شاخه ها یا بقایای محصولات و کلاه و غیره می پوشانند.
پوشش مالچ فعالیت ارگانیم های خاک مثل گرم خاکی را افزایش می دهد. همچنین به بهبود بافت خاک با ایجاد خلل و فرج بزرگ و کوچک فروان کمک و در نتیجه در هنگام بارندگی آب راحت تر به داخل خاک می نماید که این امر به کاهش رداناب کمک سطحی کمک می کند. هنگامیکه مواد ارگانیگ خاک افزایش یافته که این موادارگانیگ خاک به بهبود بافت مناسب خاک ایجاد ساختار پایدار نرم کمک می کند ودر نتیجه ذرات خاک بوسیله آب جا به جا نمی شوند. بنابراین ماچ پاشی نقش مهم و حیاتی را در جلوگیری از فرسایش خاک به همراه دارد . در بعضی مناطق از موادی مانند ورقه های پلاستیکی و یا سنگها برای پوشش استفاده میکنند . دراین حالت مالچ پاشی فقط برای استفاده مواد ارگانیگ قابل تجزیه گیاهی به کار می رود .
از مزایای استفاده از مالچ می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. حفاظت خاک از فرسایش آبی و بادی که اجزای خاک نمی توانند شسته و یا برده شوند .
2. بهبود نفوذ آب باران و آبیاری با حفظ بافت خاک ، باعث سفت شدن خاک و همچنین باز ماندن خلل و فرج می شود.
3. باعث مرطوب نگه داشتن خاک با کاهش تبخییر می گردد. گیاهانیکه به آبیاری کمتری احتیاج دارند می توانند بارن قابل دسترس با بازده بیشتری در مناطق یا فصول خشک استفاده کنند.
4. فراهم کردن مواد غذایی برای محصولات ، هنگامی که مواد ارگانیک مالچ تجزیه می گردند مرتباً مواد غذایی آزاد شده در نتیجه باعث باروری خاک می گردد.
5. افزایش محتویات موارد ارگانیک ، بخشی از مواد ارگانیک مالچ تبدیل به هوموس خواهد شد.
کشاورزی زمینی (ارگانیک ) :
راههای زیادی برای تمرین کشاورزی ارگانیک وجود دارد، یک راه جایگزین کردن مواد ارگانیک مانند کمپوست و کود حیوانی به جای کودهای شیمیائی برای بهبود شرایط مطلوب خاک است. برای مثال در حالت استفاده از کمپوست (کود گیاهی ) مواد ارگانیک مثل قطعات گیاهی ، مواد غذایی و برگها است که برای مصرف و سوختن توسط باکتریها ، حشرات و قارچ ها باقی می ماند. آنچه باقی می ماند چیزی نیست جز سلولز و مواد معدنی گیاه که می توان آنرا در باغ استفاده کرد. مواد معدنی مانند آنچه در بقایای حلزون ، اشنه دریایی یا استخوان حیوانات یافت می شود نیز می تواند در باروری خاک مفید باشد.
به جای استفاده از علفکشها ، کشت ارگانیک معمولاً از ایجاد سد یا مانع برای محدود کردن رویشی و رشد علفهای هرز استفاده می کند. مالچ از این روشها ست که می تواند شامل سنگ نی و یا همان حصیر ، خاک اره یا برگ باشد که دورتا دور گیاه قرار می دهند . یان مالچ نه تنها مانع از رشد علفهای هرز میشود بلکه بعضی ازآنها (مخصوصاً برگ ،حصیر یا نی و چوب ) به حفظ رطوبت خاک کمک هم می کنند.
در یک بررسی انجام شده دراستهبان مشخص شد استفاده از مالچ گیاهی (تفاله شیرین بیان ) در افزایش کیفیت و عملکرد درختان انجیر موثر است.
استاده از مالچ گیاهی در جلوگیری از بروز خشکسالی در درختان انجیر بسیار موثر بوده و در درختانی که از مالچ گیاهی استفاده شد وضعیت سبزینگی و رشد خوب بوده و از شادابی برخورد شدند، همچنین کیفیت انجیر از لحاظ قطر و رنگ افزایش داده است .
نتایج یک بررسی:
محققان واحد گیاهشناسی مرکز تحقیقات مصر به تازگی نتایج دوساله بررسی خود را بر روی درختان 15 ساله نارنگی منتشر ساخته اند . بررسی آنها به تاثیر تیمارهای استفاده از خاکپوش پوشال برنج ، خاکپوش اکالیفا(لویی) ، خاکپوش پلاستیک سیاه ، از بیخ کندن علفهای هرز با کج بیل و استفاده از علفکش گلای فوزیت بر کنترل علفهای هرز ، عملکرد و کیفیت میوه نارنگی پرداخته است.
محققان دریافتند که بیشترین میزان مهار علفهای هرز (94 تا 100 درصد) با خاکپوش پلاستیک و خاکپوش سه لایه پوشال برنج و لویی حاصل شد. پوشاندن خاک با دولایه از پوشال و لویی نیز در حد 98-85 درصد موجب مهار علفهای هرز شد . همچنین استفاده از این خاکپوشها بطور معنی داری سبب افزایش مهار علفهای هرز شد. این نتایج نشان می دهد که استفاده از خاکپوش دولایه پوشال برنج و گیاه لویی در مهار علفهای هرز باغهای مرکبات موثر است . البته این محققان در گزارش خود نکات مهمی را به تولید کنندگان یا آور شده اند و ان ضروری قرار دادن خاکپوشهای گیاهی با عمق بیشتر در خاک برای ردودن علفهای هرز است.
استفاده از مالچ در باغبانی :
مالچ دهی در باغبانی و برای درختان باید بگونه ای انجام شود که مالچ 15 تا 30 سانتیمتر دور تر از تنه درخت و درختچه بکار رود زیرا تنه درختان به شرایط مرطوب مقاومت ندارند و مالچ باید دور از تنه بکار رود تا خطر صدمه بیماریها حشرات و جانواران کاهش یابد . مالجچ را باید روی سطح بالایی خاک نگه داشت تا از مصرف شدن ازت جلوگیری شود. تعدادی از باغبانان تصور می کنند چون استفاده از مالچ برای گیاه مزایایی دارد هر چه بیشتر استفاده کنند نتیجه بهتری می گیرند در حالیکه لایه ضخیم مالچ می تواند مشکلات زیادی برای گیاه فراهم کند. بعنوان مثال باعث می شود ریشه های گیاه بجای اینکه در خاک رشد کنند ، در داخل مالچ رشد نمایند .
همچنین این گیاه براحتی در اثر کاربرد علفکشها و کودها و در دوره های استرس خشکی آسیب می بیند . مالچ ضخیم اطراف گیاه سبب ایجاد رطوبت بیش از حد وپوسیدگی ریشه می شود. برای استفاده مالچ طبیعی اطراف درختان می توان از ترکیب پوسته خارجی ماکادمیا با مواد ارگانیک مالچی عالی برای اطراف درختان تهیه کرد.
استفاده از مالچ های ارگانیگ در فضای سبز و زیبا سازی محیط:
بی شک چمن یکی از ابزارهای طبیعی و با طراوت است که جهت زیبا سازی فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد اما باتوجه به مشکلات نگهدری و آبیاری که چمن در بر دارد امروزه اکثر طراحان فضای سبز جهت صرفه جویی در یزان آبیاری و هزینه های متعلقه آبیاری نگهداری فضای چمنی ، از محصول مالچ که دارای خواص و امتیازات برجسته ذیل می باشد در فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد. در طی چند سال اخیر کشورهای آمریکائی اروپای غربی و همچنین کشورهایی که دارای فضای سبز و جاذبه های توریستی می باشند به حد انبوه از این محصول استفاده می نمایند.
محصول مالچ ارگانیک رنگی می تواند به شکل ترکیبی در کنار چمن مورد استفاده قرار گیرد و در مناطقی که کاشت و پرورش چمن توجیه فنی و اقتصادی ندارد، محصول مالچ ارگانیک رنگی جایگزین بسیار مناسبی می باشد .
مالچ ارگانیک رنگی از تراشه های طبیعی چوب درختان افرا ، صنوبر و… تهیه شده است . مالچ از رشد علفهای هرز تا حد زیادی جلوگیری می کند ،
رطوبت را درخود حفظ می کند و ضد کپک و ضد قارچ می باشد . مالچ ارگانیک رنگی هیچ ضرری برای انسان و یا گیاه نداشته و جلوه زیبائی به فضای شهری و مسکونی می باشد.